Gorączka u dziecka jest jednym z najczęstszych objawów, z którym rodzice zgłaszają się do lekarza — świetnie rozumiemy to, że budzi u rodziców niepokój, szczególnie jeśli wystąpi nagle i bez innych objawów towarzyszących. Co możesz zrobić jako rodzic, gdy pojawia się wysoka gorączka u dziecka? W jaki sposób reagować, aby nie panikować, ale otoczyć dziecko troską?
Jeśli chcesz lepiej zrozumieć, ile może trwać gorączka u dziecka, jakie są jej potencjalne przyczyny i kiedy należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem — czytaj dalej. Na każde z tych pytań przygotowaliśmy wyczerpującą odpowiedź. I pamiętaj — nie jesteś jedynym rodzicem z podobnymi wątpliwościami!
Jaka jest optymalna temperatura u dziecka i kiedy mówimy o gorączce?
Zacznijmy od tego, kiedy u dzieci można mówić o gorączce. Normalna temperatura ciała u zdrowego dziecka wynosi zazwyczaj od 36,5°C do 37,5°C i oczywiście może się nieco różnić w zależności od metody pomiaru. O gorączce mówimy, gdy temperatura ciała przekracza 38°C. Z kolei stan podgorączkowy, czyli temperatura pomiędzy 37,5°C a 38°C, jest sygnałem, że organizm dziecka reaguje na pewne bodźce, ale jeszcze nie osiągnął progu gorączki — natomiast zdecydowanie warto zwrócić na niego uwagę
Według definicji klinicznej gorączka to temperatura ciała przekraczająca ustaloną normę (38°C w odbycie, 37,8 w dole pachowym, a 37,2 w ustach).
Jak mierzyć temperaturę?
Skoro temperatura może nieco się różnić ze względu na sposób pomiaru, w jaki sposób możesz zadbać o to, aby zmierzyć ją prawidłowo? W sklepach, drogeriach czy aptekach znajdziesz różne rodzaje termometrów. Niektóre będą bardziej, inne mniej dokładne, jedne wygodniejsze, inne wymagające sporo cierpliwości od Ciebie i dziecka. Najpopularniejsze wybory to:
- Termometr elektroniczny jest szybki i precyzyjny (choć zdarza się, że jakoś pomiaru zależy od marki). Dobry termometr elektroniczny nada się do pomiaru przez odbyt maluszka, co da najdokładniejsze wyniki.
- Termometr na podczerwień (do ucha lub na czoło) może okazać się mniej precyzyjny niż termometry elektroniczne, ale sprawdzi się u tych dzieci, które nie są w stanie wysiedzieć tradycyjnego pomiaru.
Wskazówka: Pamiętaj, że różne miejsca na ciele będą dawać nieco inne wyniki – temperatura mierzona w odbycie może być wyższa o około 0,5°C w porównaniu z pomiarem pod pachą.
Ile może trwać gorączka u dziecka?
Gorączka u dziecka może trwać od kilku godzin do kilku dni — wszystko zależy od jej przyczyny. Jednak najczęściej mówimy o przedziale od 2 do 3 dni. Po takim okresie gorączka stopniowo ustępuje, jeśli organizmowi uda się zwalczyć infekcję. Jeżeli jednak gorączka utrzymuje się dłużej niż 3-4 dni lub nasila się, zdecydowanie powinieneś skonsultować się z lekarzem — wersja minimum to teleporada, na której opowiesz o objawach maluszka, ale przy utrzymującej się wysokiej gorączce lepiej reagować od razu i zabrać dziecko na wizytę stacjonarną lub umówić lekarza do domu.
Zapamiętaj: Gorączka nie jest chorobą, a jedynie objawem wyzwań, z którymi zmaga się organizm dziecka. Wzrost temperatury ciała jest mechanizmem obronnym – wyższa temperatura pomaga zwalczać patogeny! Nasze organizmy są mądrzejsze niż się spodziewasz.
Wysoka gorączka u dziecka — kiedy jest niebezpieczna?
O wysokiej gorączce mówimy, gdy temperatura ciała dziecka przekracza 39°C — gorączka, która bezpośrednio zagraża życiu, to ta przekraczająca 40°C (hiperpireksja), pamiętaj o tym i nie bagatelizuj rosnącej temperatury!
Niższa gorączka (nawet 38°C) może okazać się niebezpieczna, jeśli u maluszka występują także:
- trudności z oddychaniem,
- wyraźne osłabienie, apatia,
- drgawki,
- ból głowy,
- sztywność karku,
- wymioty i/lub biegunka,
- wysypka,
- zatrzymanie oddawania moczu na 8 godzin lub więcej.
W takich przypadkach zalecamy natychmiastowe skontaktowanie się z lekarzem, a gdy gorączka szybko rośnie — przygotowanie się do interwencji medycznej. Szczególnie niebezpieczna jest gorączka u dzieci poniżej 5. roku życia ze względu na ich układ nerwowy — są bardziej predysponowane do wystąpienia drgawek i innych komplikacji.
Kiedy udać się do lekarza?
Do lekarza zgłoś się niezwłocznie, gdy:
- Gorączka przekracza 40°C i nie ustępuje po podjęciu środków obniżających temperaturę;
- Dziecko ma poniżej 3 miesięcy – w tym wieku każda gorączka wymaga konsultacji lekarskiej;
- Dziecko ma trudności z oddychaniem, duszności, lub sinienie warg;
- Występują drgawki gorączkowe;
- Gorączka utrzymuje się dłużej niż 4 dni lub powraca;
- Dziecko jest apatyczne, osłabione, nie reaguje na bodźce lub jest bardzo rozdrażnione.
Gorączka u dziecka bez innych objawów – co może być przyczyną?
Jeśli chodzi o przyczyny gorączki u dziecka, to często jest ona wynikiem reakcji układu odpornościowego na czynniki zewnętrzne, ale to nie wszystko. Pojawia się czasem, gdy u malucha nadchodzi czas ząbkowania (u niemowląt gorączka czasem towarzyszy procesowi wyrzynania się zębów, choć zazwyczaj nie przekracza wtedy 38°C), w reakcji na szczepienia czy w efekcie przegrzania — to szczególnie częste u noworodków i niemowląt ze względu na zbyt ciepły ubiór.
Jeśli gorączka bez innych objawów utrzymuje się dłużej niż 2-3 dni, skonsultuj się z lekarzem — nie czekaj.
Jak obniżać gorączkę u dziecka?
Chcesz wiedzieć, jak zbić gorączkę u dziecka w sposób bezpieczny?
Przede wszystkim pamiętaj, że samodzielne obniżanie gorączki u dziecka nie zawsze jest konieczne, szczególnie jeśli jest to umiarkowana gorączka (do 38°C) i dziecko czuje się stosunkowo dobrze. Natomiast możemy wymienić kilka dobrych praktyk, które nie zaszkodzą, a mogą pomóc. Na przykład?
✔️ Nawodnienie, czyli odpowiednia ilość płynów – dzięki temu zapobiegniesz potencjalnemu odwodnieniu i pomożesz organizmowi utrzymać równowagę.
✔️ Odpoczynek, czyli regeneracja! Spokojne warunki do odpoczynku będą tutaj podstawą. Nie muszą od razu oznaczać spędzania całego dnia w łóżku, można kontynuować codzienne, spokojne aktywności.
✔️ Chłodne okłady, czyli sposób na delikatne ochłodzenie ciała dziecka. Warto położyć chłodny (ale nie zimny!) okład na karku dziecka.
Jeśli zdecydujesz się na stosowanie leków obniżających gorączkę, takich jak ibuprofen czy paracetamol, nie rób tego na własną rękę — zamiast tego umów się na poradę u lekarza, żeby dobrać i dawkę, i preparat odpowiedni dla dziecka i jego samopoczucia. Badania UJ pokazują, że większość rodziców deklaruje samodzielne podawanie leków przeciwgorączkowych dziecku bez konsultacji lekarskiej — to trend, który należy zmieniać.
Gorączka u dziecka — podsumujmy
- Gorączka sama w sobie nie jest chorobą, ale może być objawem poważniejszych schorzeń.
- W razie jakichkolwiek wątpliwości udaj się do dobrego pediatry. W ten sposób zapewnisz dziecku najlepszą możliwą opiekę.
- Nie podawaj dziecku przypadkowych leków w niesprawdzonych dawkach — zawsze zacznij od wizyty u lekarza, jeśli w ogóle rozważasz farmakoterapię!