Co to jest porost islandzki?
Porost islandzki (Cetraria islandica), znany też jako płucnica, tarczownica lub mech islandzki, jest jednym z najstarszych i najcenniejszych porostów wykorzystywanych w ziołolecznictwie oraz w kosmetyce. Należy do rodziny plechowców, to znaczy organizmów wielokomórkowych, które nie mają wyodrębnionych organów i wyspecjalizowanych narządów. Nie ma korzeni, łodygi czy liści, a jego ciało składa się wyłącznie z plechy, czyli wielokomórkowej, wegetatywnej struktury, która przypomina brunatno-czerwony krzaczek. Porost islandzki zmienia wygląd w zależności od pogody. Gdy powietrze jest suche, a temperatura wzrasta – mech jest sztywny i można go łatwo ukruszyć. Po deszczu – chłonie wodę i mięknie.
Występowanie porostu islandzkiego
Wbrew nazwie porost islandzki nie rośnie tylko na Islandii. Można go spotkać właściwie wszędzie, poza Afryką i Antarktydą. Występuje na terenie borów sosnowych w górach i na otwartych przestrzeniach nizinnych, lubi tereny widne i porasta najczęściej stanowiska piaszczyste, skały, kamienie i suche pnie. W Polsce rośnie na obszarze całego kraju, jest tu jednak dość rzadki i ma status gatunku chronionego.
Porost islandzki – skład i właściwości
Plecha porostu islandzkiego jest źródłem węglowodanów, zawiera też liczne substancje bioaktywne oraz składniki mineralne, m.in. krzem, miedź oraz jod. Za jego prozdrowotne właściwości odpowiadają także kwasy porostowe, będące cennym surowcem. Kwas cetnarowy, fumarowy, protocetrarowy, protolichesterynowy, usninowy, lichesterynowy czy fizodowy dość rzadko występują w świecie roślin. Kolejne cenne składniki budujące plechę porostu islandzkiego to: związki śluzowe, karotenoidy i witaminy z grupy B, w tym witamina B12. Śluz powleka błony śluzowe jamy ustnej, gardła i przełyku.
Zastosowanie i działanie porostu islandzki
Porost islandzki jest od wieków wykorzystywany w ziołolecznictwie i przemyśle kosmetycznym. Jako składnik żywności znany jest ze swojego dobroczynnego działania na układ odpornościowy i oddechowy. Działa powlekająco i nawilżająco na śluzówkę.
Jego pozytywne działanie wykorzystywane jest także w kosmetologii – przede wszystkim jako wsparcie dla skóry problematycznej. Często znajdziemy porost islandzki także w naturalnych pastach do zębów czy środkach higieny intymnej.
Dzięki swoim właściwościom porost islandzki używany jest do produkcji kosmetyków, kremów do cery ze szczególnymi potrzebami, past i płynów do płukania jamy ustnej, pastylek do ssania oraz syropów, takich jak Zatogrip Junior. Stosuje się go także jako zioło do zaparzania herbatki do picia w celu wsparcia trawienia bądź do przemywania problematycznej cery.
Przeczytaj również nasz artykuł o właściwościach pelargonii afrykańskiej.