Układ immunologiczny to złożony system, który chroni dzieci i zapewnia ich dobrostan. Jeśli chodzi o rodzaje odporności, wyróżniamy dwa główne typy: wrodzoną i nabytą. Choć obie odgrywają ważną rolę w obronie organizmu, różnią się sposobem działania i tym, jak są aktywowane. W tym artykule chcemy przybliżyć Ci te różnice oraz wyjaśnić, jak obie formy odporności współdziałają, aby zapewnić naszym dzieciom najlepszą możliwą ochronę – podzielimy się też z Tobą wskazówkami, jak dbać o odporność nabytą dziecka.
Różnice między wrodzoną a nabytą odpornością
Co to odporność nabyta, a co – wrodzona? Odpowiedź na to pytanie może wydawać się intuicyjna, ale przedstawmy sobie dla porządku definicje. Przede wszystkim: odporność wrodzona to taka odporność, z którą dziecko się rodzi – nie możemy na nią wpłynąć; odporność nabyta kształtuje się w ciągu życia, np. za sprawą szczepień czy ekspozycji na zarazki.
Odporność wrodzona i nabyta różnią się od siebie zasadniczo, chociażby historią i występowaniem u różnych gatunków organizmów. Wrodzona odporność jest starsza ewolucyjnie. Wyłącznie ssaki (w tym właśnie my, ludzie) posiadają zarówno odporność wrodzoną, jak i nabytą. Te dwie formy odporności różnią się nie tylko pod względem receptorów i rozpoznawanych przez nie cząsteczek na patogenach, ale także pod względem typów komórek uczestniczących w odpowiedziach obronnych organizmu.
Jak działają wrodzona i nabyta odporność?
W przypadku infekcji reakcje odporności wrodzonej pojawiają się jako pierwsze, zanim jeszcze rozwinie się odporność nabyta. Reakcje wrodzonej odporności są nieswoiste, co oznacza, że nie są skierowane przeciwko konkretnym patogenom. Obejmują one produkcję różnych substancji, takich jak cytokiny, chemokiny i interleukiny. Leukocyty, czyli białe krwinki, posiadają wrodzoną zdolność do obrony przed wirusami, co jest zależne od wewnętrznych cytokin.
Odporność nabyta to inaczej odporność swoista – rozwija się w odpowiedzi na kontakt z konkretnym patogenem (np. wirusem, bakterią). Gdy patogen dostanie się do organizmu, komórki prezentujące antygen (APC) takie jak makrofagi czy komórki dendrytyczne, pochłaniają go i przetwarzają. W dalszej kolejności aktywują się limfocyty T i B (rozpoznające antygeny) i organizm bierze się do pracy.
Wiesz, że organizm dziecka sporo pamięta? Po zwalczeniu infekcji niektóre limfocyty T i B przekształcają się w komórki pamięci. Te komórki pozostają w organizmie przez długi czas, a w przypadku ponownego kontaktu z tym samym patogenem, umożliwiają szybszą i bardziej efektywną odpowiedź immunologiczną.
Zależności między wrodzoną a nabytą odpornością
Odporność wrodzona i nabyta wzajemnie się wspierają, tworząc złożony system obronny organizmu. Istnieją dowody na to, że poszczególne etapy obu typów odporności są regulowane i koordynowane, co zapewnia skuteczne działanie układu odpornościowego.
Ciekawostka: Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny 2011W 2011 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny otrzymali Bruce A. Beutler, Jules A. Hoffmann oraz Ralph M. Steinman za swoje odkrycia dotyczące układu odpornościowego. Dwaj piersi naukowcy odkryli, w jaki sposób układ odpornościowy rozpoznaje patogeny. Ich prace pokazały, jak te receptory białkowe pomagają komórkom obronnym, co było przełomem w zrozumieniu mechanizmów obronnych organizmu. Co więcej, Ralph M. Steinman zidentyfikował komórki dendrytyczne, które mają unikalną zdolność do aktywowania odporności nabytej. Jego badania wykazały, że komórki te są kluczowe w uruchamianiu odpowiedzi immunologicznej, co znacząco wpłynęło na wiedzę o działaniu układu odpornościowego! |
Podsumujmy:
- Odporność wrodzona działa jako pierwsza linia obrony, reagując szybko na różne patogeny, podczas gdy odporność nabyta uruchamia się później, ale jest bardzo konkretna i oferuje długotrwałą ochronę po zetknięciu się z konkretnymi zagrożeniami.
- Oba te systemy są niezbędne dla zdrowia naszych dzieci i współdziałają, aby zapewnić im kompleksową ochronę.
- Wspieraj układ odpornościowy dziecka poprzez zdrowy styl życia i odpowiednie działania profilaktyczne – takie jak przyjmowanie właściwie dobranych suplementów, takich jak Zatogrip Kids.
Przeczytaj również, jak kształtuje się układ immunologiczny!
Źródła:
Sochocka, M., & Błach-Olszewska, Z. (2005). Mechanizmy wrodzonej odporności. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 59(0), 250-258.
https://kosmos.ptpk.org/index.php/Kosmos/article/view/1033