Zauważasz, że Twoje dziecko boi się próbować nowych pokarmów, które po raz pierwszy (a czasem nawet drugi, trzeci i piąty) widzi na talerzu? Odmawia jedzenia, którego nie zna, a każda próba wprowadzenia nowych produktów kończy się awanturą przy stole? Coraz częściej mówi się o wyzwaniu, jakim jest neofobia żywieniowa, czyli lęk przed nowymi pokarmami. Lęk przed jedzeniem u dziecka nie jest czymś, czego wspólnie nie moglibyście pokonać – sprawdź, jak sobie z nim radzić.
Neofobia żywieniowa – co to?
Neofobia pokarmowa (inaczej żywieniowa) to niechęć lub wręcz lęk przed próbowaniem nowych, nieznanych dotąd dziecku produktów spożywczych. Choć brzmi poważnie, to do pewnego momentu jest to naturalny etap rozwoju dziecka – najczęściej pojawia się między 2. a 5. rokiem życia i samoistnie znika wraz z rozwojem malucha.
Po czym rozpoznasz neofobię żywieniową? Dziecko będzie:
- protestować przy wprowadzaniu nowego warzywa lub owocu (kwestia nowych tekstur, smaków, zróżnicowania każdego kęsu);
- unikać potraw o nietypowej konsystencji,
- jeść tylko kilka „bezpiecznych” produktów (np. makaron z serem, chleb z masłem – proste smaki, mało wyraziste).
| Uwaga: Jeśli taka postawa utrzymuje się po 6. roku życia i nie ustępuje mimo prób oswojenia z nowościami, możemy mówić o utrwalonej neofobii, która wymaga większego zaangażowania ze strony rodzica, a czasem wsparcia dietetyka czy psychologa dziecięcego. |
Lęk przed jedzeniem u dzieci – jakie są przyczyny?
Faktem jest, że lęk przed jedzeniem u dziecka miewa różne podłoże: czasem będzą to kwestie genetyczne, w innym wypadku kwestia zbyt późnego rozszerzenia diety. Przedstawmy to w przejrzystej tabeli, którą łatwo odniesiesz do sytuacji swojego malucha.
| Neofobia żywieniowa – objawy | Przykłady |
| Biologiczne | genetyczna predyspozycja, silny lęk, preferencja smaku słodkiego |
| Środowiskowe | zbyt późne rozszerzanie diety, napięta atmosfera przy posiłkach, brak wspólnego jedzenia przy stole, wymagające zmian nawyki żywieniowe rodziców |
| Sensoryczne | nadwrażliwość dotykowa, niechęć do brudzenia się jedzeniem, konsystencja potraw, zmienność smaków, tekstur, brak przewidywalności |
Neofobia czy wybiórcze jedzenie?
Zwróć uwagę na to, że neofobia żywieniowa to nie to samo co zwykła niechęć do jedzenia. Neofobia dotyczy nowych produktów, natomiast dzieci wybiórczo jedzące odrzucają również potrawy, które znają. W obu przypadkach cierpliwość i wspierające podejście opiekunów są podstawą pracy.
Wskazówka: Dzieci w spektrum autyzmu lub z zaburzeniami integracji sensorycznej częściej zmagają się z wybiórczością pokarmową i neofobią.
Neofobia u dzieci – jak leczyć?
Nie ma jednego skutecznego leku na neofobię pokarmową – na pewno nie jeśli myślisz o preparacie, który by ją zwalczył i “naprawił” apetyt dziecka. Ale dobra wiadomość jest taka, że istnieje wiele sposobów na wsparcie dziecka w czasie niechęci do nowości żywieniowych – a żadna z nich nie wymaga presji.
Co możesz zrobić jako rodzic?
- Buduj pozytywną atmosferę przy stole – bez napięcia, za to ze spokojem i akceptacją. Możecie też razem gotować.
- Dawaj dobry przykład – jedz różnorodnie, pokazuj dziecku, że nowe potrawy mogą być ciekawe i smaczne (bo są!).
- Oferuj nowe jedzenie często, ale bez przymusu – dziecko może potrzebować kilkunastu ekspozycji na produkt, zanim spróbuje. To trochę jak z wprowadzaniem łyżeczki – pisaliśmy o tym w artykule Jak nauczyć dziecko samodzielnie jeść łyżeczką.
- Pozwól dotknąć, powąchać, pobawić się jedzeniem – kontakt sensoryczny to pierwszy krok do akceptacji, nie jest równoznaczny z marnowaniem jedzenia.
- Niech jedzenie będzie neutralne – pozbawione kar i nagród.